М.Саран 
Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй “Мах, сүүний анхдугаар аян”-ны хүрээнд иргэдэд тогтвортой хямд үнээр нийлүүлэхээр бэлдсэн мах энэ сарын 10-наас худалдаанд гарсан. Энэ талаар Нийслэлийн Хүнс хөдөө аж ахуйн газар (НХХААГ)-ын Хүнсний үйлдвэрлэлийн хэлтсийн дарга А.Цэцгээгээс тодруулав.
-Энэ жил хэдэн аж ахуйн нэгж, хэдэн тонн нөөцийн мах бэлтгэсэн бэ?
-Энэ оны мах бэлдэх ажил өмнөх жилүүдийнхээс өөр журмаар явагдсан. Өмнө нь аж ахуйн нэгжүүдийн нөөцөлсөн махны кг тутамд нь төрөөс 1000 төгрөгийн урамшуулал олгодог байсан юм. Харин энэ жил сонгон шалгаруулалт зарлаад, тэнцсэн компаниудад арилжааны дөрвөн банкаар дамжуулан хөнгөлөлттэй зээл олгох зарчмаар явсан. Тэгэхээр нөөцийн мах гэхээсээ илүү “Мах сүүний анхдугаар аян”-ы хүрээнд хийж буй ажил гэж болно. Энэ жил 11 аж ахуйн нэгж 13 мянган тонн мах бэлтгэсэн. Үүнээс 24.1 хувь нь үхрийн мах, 40.8 хувь нь хонины мах, 35.1 хувь нь ямааны мах байна. ХХААХҮЯ, НХХААГ, Монголын махны холбоо хамтран зохион байгуулж байгаа энэхүү ажлын хүрээнд бэлтгэсэн махыг энэ оны долдугаар сарын 01 хүртэл зах зээлийн үнээс хямдаар борлуулах юм.
-Үнийн хувьд?
-Үхрийн мах нэг кг нь 5500, хонины махыг 5300, ямааны махыг 4400 төгрөгөөр худалдаалж байгаа. Тогтоосон үнийг зах зээл дэх махны нийлүүлэлттэй уялдуулан тодорхой хэмжээгээр буулгаж болно. Харин өсгөхгүй. Өмнө нь нөөцийн махыг хоёр болон таван кг-аар савладаг байсан. Гэхдээ иргэдийн худалдан авах чадвараас хамааран таван кг-аар савласан махны борлуулалт муу байсан юм. Тиймээс энэ жил таван кг-аар савласан махны тоог цөөлсөн.
-Махны үнэ өнгөрсөн оныхоос буурсан уу?
-Өнгөрсөн онд үхрийн махны жижиглэнгийн нэ 5750 төгрөг, хониний мах 5450 төгрөг байсан. Энэ жил тодорхой хэмжээгээр буурсан. Ямааны махны үнэ хэвэндээ байгаа.
-Махаа хаагуур борлуулж байна вэ?
-Өнгөрсөн онд нийслэлийн хэмжээнд 180 гаруй дэлгүүрт борлуулж байсан. Энэ жилийн хувьд 217 дэлгүүрт нөөцөлсөн махаа борлуулж байна.
-Энэ жил мал амьтны гоц халдварт өвчний гаралт их байсан. Аж ахуйн нэгжүүд махаа хаанаас хэрхэн бэлдсэн бэ?
-Гоц халдварт өвчин гараагүй, өвөлжилт хүндэрсэн аймгуудаас мах бэлтгэх бодлого баримталсан. Бүх аж ахуйн нэгж нөөцөлсөн махныхаа гарал үүслийн гэрчилгээг бүрдүүлснээс гадна үйлдвэрийн аргаар боловсруулж, савлан худалдаанд гаргаж байгаа.
-Махны чанар, эрүүл аюулгүй байдлыг хангах чиглэлд хэрхэн ажиллаж байна вэ?
-Хамгийн гол нь үйлдвэрийн аргаар боловсруулсан махыг иргэдэд нийлүүлэх ёстой. Энэ чиглэлд НМХГ, НХХААГ болон холбогдох байгууллагуудтай хамтран хяналт тавьдаг. Мах бэлтгэхээс эхлээд хадгалах, савлах, борлуулах гээд бүхий л үйл явцад хяналт тавьж байгаа.
-Нөөцийн мах бэлтгэх аж ахуйн нэгжүүдийг хэрхэн сонгон шалгаруулсан бэ?
-Махны үйлдвэртэй, хөргүүртэй, стандартын шаардлага хангасан агуулахтай байх зэрэг шаардлага тавьсан.
-Аж ахуйн нэгжүүдэд хэдэн төгрөгийн зээл олгосон бэ?
-Худалдаа хөгжлийн банк, Хөгжлийн банк, Капитал банк, Хас банк сонгон шалгаруулалтад орсон аж ахуйн нэгжүүдэд жилийн 21 хувийн хүүтэй зээл олгож байгаа. Зээлийн хүүгийн 11 хувийг ХХААХҮЯ хөнгөлж өгнө. Нийт 41.4 тэрбум төгрөгийн зээл олгосон байна.
Сэтгүүлч: Ч.Ариунболд
Эх сурвалж: Монцамэ мэдээллийн агентлаг